‘Nederland kan gastransitie aan’

Gepubliceerd op 17-01-2018 om 11:46

‘Heel Nederland is het eens met Groningen: stop met gas’

De gasvoorziening van ruwweg 7 miljoen Nederlandse huishoudens, 200 grootverbruikers en verschillende buurlanden maakt het lastig de Groningse gaskraan pardoes te sluiten, maar niet onmogelijk. Nederland heeft meer gas dan in Groningen alleen. Toch constanteerde TNO afgelopen augustus al dat Nederland binnen vier jaar gasimporteur kan zijn, in plaats van exporteur. De afbouw na de aardbeving in Huizinge, zou bewijzen dat Nederland de afbouw aankan.

‘Vergeet niet: NAM is meer dan Groningen’, zei NAM-directeur Gerald Schotman deze week in zijn nieuwjaarstoespraak, ‘We hebben productielocaties in 6 van onze provincies én op de Noordzee. De waarde van de kleine velden wordt nog weleens vergeten. Ze betekenen meer voor Nederland dan hun naam doet vermoeden.’

Honderden miljard kubieke meters

In 2015 werd circa 28% van het Nederlandse aardgas uit ongeveer 150 velden in het Nederlandse deel van de Noordzee op zee gewonnen, zegt de NAM, dat dat jaar met ongeveer 2,4 miljard m3 per jaar de derde gasproducent op zee was. Eind september 2017 werd daarnaast bekend dat het Britse gas-exploratiebedrijf Hansa Hydrocarbons twintig kilometer boven Schiermonnikoog een gasveld met een vermoedelijke capaciteit van een 50 à 60 miljard m3 had aangetroffen.

In totaal heeft Nederland bijna 950 miljard kubieke meter gas op voorraad, becijferde het CBS in 2015. Volgens TNO en het ministerie van Economische Zaken was daarvan nog 118 miljard kubieke meter te winnen uit 268 bekende velden onder de Noordzee. Daarnaast zou wellicht nog 165 miljard kuub in onontdekte velden zitten. Eind september 2017 werd een daarvan bekend: het Britse gas-exploratiebedrijf Hansa Hydrocarbons ontdekte twintig kilometer boven Schiermonnikoog een gasveld met een vermoedelijke capaciteit van een 50 à 60 miljard m3.

Het project wordt uitgevoerd met Energiebeheer Nederland (EBN) en Oranje Nassau Energie (ONE), het bedrijf van olie-investeerder Marcel van Poecke en ex-ABN Amro-topman Rijkman Groenink, dat ook betrokken is bij de CO2-opslag plannen van de Rotterdamse haven. Engie zag eerder af van proefboringen bij Schiermonnikoog omdat omwonenden en de Waddenvereniging bezwaren maakten. Hoewel Hansa stelt dat het gebruik kan maken van een bestaande pijplijn die niet over het Waddenstrand heen zal lopen, verzetten de eilanders en verschillende milieuorganisaties zich tegen de exploitatie van de nieuwe vondst: ze vinden dat het tijd is te investeren in nieuwe modellen, zoals de Groningse waterstofeconomie.

‘Nederland kan omslag aan’

Anders dan het Groningse gas, leveren de kleine Noordzeevelden vooral hoogcalorisch gas, dat voor gebruik omgezet moet worden naar laagcalorisch gas. Dat geldt ook voor gas uit het buitenland. Hoewel het niet makkelijk zal zijn, kan Nederland binnen vier jaar al gasimporteur in plaats van gasexporteur zijn, constateerde TNO afgelopen najaar in het whitepaper ‘Van exporteur naar importeur – de verander(en)de rol van aardgas in Nederland’. Dat vergt wel investeringen in de conversie van de huidige installaties, en een stevige regierol van de overheid. Minister Wiebes (EZ) gaf afgelopen december al aan dat hij grootverbruikers als industriële afnemers en elektriciteitscentrales gaat vragen over te stappen op alternatieve energiebronnen.

Dat Nederland snel van het gas kan afschakelen, blijkt wel uit de vermindering van de aardgasbaten sinds 2013, het jaar na de grote aardbeving in Huizinge, constateert het TNO. Aardgas droeg toen nog voor bijna vijf procent bij aan de staatsbegroting, terwijl het aandeel van de aardgasbaten in 2017 nog maar minder dan één procent bedroegen. “Deze opmerkelijke ontwikkeling heeft zich vrijwel in stilte voltrokken”, stelde onderzoeker Lucia van Geuns, “Een financieel uitzonderlijke prestatie. Het geeft aan dat we de omslag als land aankunnen.”