Nuon/Vattenfall stelt ‘bloedkolen’-leveranciers ultimatum
Als de omstandigheden waaronder kolen gewonnen worden niet verbeteren, stopt Nuons moederbedrijf Vattenfall met de inkoop van Colombiaanse kolen van omstreden mijnbouwbedrijven als Drummond en Glencore. Ook in andere landen is de steenkoolwinning besmet met schandalen rondom milieuschade en mensenrechten. Zuid-Afrikaanse mijnwerkers dreigen 19 november in staking te gaan.
Als kolenleveranciers Drummond en Glencore binnen een paar maanden geen plannen opstellen om hun mensenrechtenbeleid drastisch te verbeteren, of die plannen niet voortvarend uitvoeren, stopt Vattenfall met de inkoop van hun kolen, zegt een woordvoerder in De Volkskrant. Behalve op Nuon/VattenFall, wijzen mensenrechtenorganisaties op de verantwoordelijkheden van Engie, Uniper en RWE, die dezelfde kolen in hun centrales gebruikten.
‘Bloedkolen’
De naam ‘bloedkolen’ is een verwijzing naar de rol die kolenmijnen speelden in de Colombiaanse burgeroorlog. NGO’s als Pax beschuldigen mijnbouwbedrijven als Drummond en Prodeco/Glencore ervan dat zij tussen 1996 en 2006 paramilitairen gesteund hebben met geld en inlichtingen. Slachtoffers van hun terreur zijn nooit gecompenseerd, terwijl de multinationale mijnbouwbedrijven er goed aan verdienden. Door gebruik te maken van de verschillen in belastingregels tussen verschillende landen, wordt hierover vaak niet of nauwelijks belasting betaald, zodat nationale overheden in de herkomstlanden vaak onvoldoende middelen hebben de schade te herstellen.
Ook kolen uit andere herkomstgebieden zijn niet onomstreden. Steenkoolmijnen staan bekend om de milieuschade die ze berokkenen in hun directe omgeving en hun slechte werkomstandigheden. Zo staat de Zuid-Afrikaanse kolenindustrie aan de vooravond van een staking. Vakbondsleden van de National Union of Mineworkers (NUM), die 70 procent van de mijnwerkers representeert, hebben aangekondigd 19 november te gaan staken als hun lonen niet omhoog gaan. Afnemer Eskom heeft echter al aangekondigd genoeg kool in voorraad te hebben om de staking uit te zitten.
Vattenfall publiceert herkomstgebieden
Behalve uit Colombia, importeert Vattenfall ook kolen uit Rusland, Polen, Kazachstan, Zuid-Afrika en de Verenigde Staten, stelt het bedrijf in haar briefing ‘Origins of hard coal, July 2017’. Vattenfall is met die publicatie het eerste energiebedrijf dat zodanig transparant is, constateert Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO), dat eerder onderzoek deed naar transparantie in de Nederlandse kolenketen. Tot voor kort zeiden veel energiebedrijven dat het niet mogelijk was hun leveranciers bekend te maken.
In 2016 kwam 45.9 procent van Vattenfalls kool uit Rusland, stelt het bedrijf, 20.4 procent uit Colombia, 15.5 procent uit Polen, 11.7 procent uit de VS, 5.7 procent uit Zuid Afrika en 0.8 procent uit Australië. De herkomst van de kool die het via tussenhandelaren en het platform GlobalCoal betrekt is niet bekend, maar zou een minderheid van de leveringen betreffen.
Vattenfall’s direct suppliers (and country of related mines), 2014-2016
Anglo American (South Africa)
Cerrejon (Colombia)
Glencore (Colombia, South Africa)
JSC Shubarkol-Komir (Kazakhstan)
Kaproben (Russia)
Kuzbassrazrezugol (Russia)
Peabody (United States)
Polska Grupa Górnicza (Poland)
SDS Ugol (Russia)
SUEK (Russia)
Bron: Vattenfall, Origin of hard coal, July 2017
Koerswijziging
Vattenfalls toezeggingen duiden op een koerswijziging.Bezorgde burgers en organisaties riepen Nuon vorig jaar al op om te stoppen met de import van de ‘bloedkolen’ van Drummond en Prodeco/Glencore uit Colombia. Nuons COO Martijn Hagens liet daarop weten dat het bedrijf niet geloofde in een boycot, maar in het samenwerken aan continue verbetering. “We denken dat het stoppen met inkopen van steenkool van bepaalde mijnbouwbedrijven juist een continue verbetering in de weg staat en contraproductief werkt in het huidige verzoeningsproces”, stelde hij in een reactie, “zolang er een lopende discussie is over verbetering en zolang betrokken partijen vooruitgang boeken, geloven wij niet in een boycot van steenkool uit Colombia.”
De energiemaatschappijen die Colombiaanse kolen kopen, verwijzen meestal naar hun Europese samenwerkingsverband ‘Bettercoal’, dat de lokale omstandigheden zou moeten verbeteren. Volgens Joël Frijhoff, die de mensenrechten- en milieusituatie in het steenkoolgebied in Colombia voor Vattenfall onderzocht, is Bettercoal echter niet in staat sancties op te leggen tegen kolenmijnen. “Bettercoal kan wel onderzoek doen en in gesprek gaan met mijnmaatschappijen, maar kan niet namens de energiemaatschappijen besluiten geen kolen meer te kopen”, zegt hij in De Volkskrant, “Dat zou tegen de regels op de mededinging zijn.”
(bronnen en leestips onder de video)
Bronnen:
- Mining Review, 13 november 2017, ‘South African coal sector strike imminent’
- Volkskrant, 12 november 2017, ‘Moedermaatschappij Nuon treedt op tegen ‘bloedkolen’ uit Colombia’
- Energeia, 16 oktober 2017, ‘NGO’s: Nuon bereikt meeste vooruitgang met ‘bloedkolen”
- SOMO, 4 oktober 2017, ‘Vattenfall publishes list of all its coal suppliers worldwide’
- Vattenfall, july 2017, ‘Vattenfall’s Hard Coal Procurement Explained‘
- Somo, onderzoeksrapport 2012, The Black Box: Obscurity and Transparency in the Dutch Coal Supply Chain
Lees ook:
- FluxEnergie, 3 november 2017, ‘Milieu- en mensenrechtenorganisaties protesteren tegen doorvoer steenkool‘
- FluxEnergie, 1 december 2016, ‘Nuon reageert op ‘bloedkolen’-verwijt: ‘Stoppen werkt contraproductief’‘
- FluxEnergie, 30 november 2016, ‘Oproep – ‘Nuon, stop met importeren bloedkolen uit Colombia’
- FluxEnergie, 18 mei 2016, ‘Vredesorganisatie PAX roept op tot boycot van vier energiebedrijven
Foto: Cerrejón mine, Colombia by Hour.poing CC3.0
